1. Nguyên nhân

Là một bệnh viêm dây thần kinh và da niêm mạc do virus Varicella zoster (VZV) gây nên.

2. Cơ chế bệnh sinh:

VZV xâm nhập vào cơ thể lần đầu tiên gây ra bệnh cảnh thủy đậu. Sau đó khu trú vào sừng sau tủy sống, trở lại hoạt động khi gặp điều kiện thuận lợi, gây viêm rễ sau thần kinh tủy sống cấp tính, di chuyển dọc theo dây thần kinh ra ngoài da gây ra các biểu hiện ở vùng da tương ứng.

3. Các yếu tố thuận lợi

Suy giảm miễn dịch qua trung gian tế bào do:

• Sang chấn tinh thần
• Sang chấn thực thể (phẫu thuật…)
• Tuổi cao
• Mắc các bệnh mãn tính phải điều trị thuốc ức chế miễn dịch
• Nhiễm HIV
• Suy dinh d­ưỡng

4. Triệu chứng

Triệu chứng cơ năng và toàn thân

– BN có thể nhức đầu, sợ ánh sáng, mệt mỏi, hiếm khi sốt.

– Cảm giác đau và nóng rát tr­ước khi có tổn thư­ơng ở da 1-5 ngày.

– Thương tổn da là các dát màu đỏ t­ươi, mụn nước, bọng nước hình tròn hoặc bầu dục, to bằng hạt ngô mọc đơn độc hoặc thành chùm nh­ư chùm nho.

– Sau 3-5 ngày: Mụn n­ước, bọng n­ước thành đám hình vòng cung, sau hóa mủ, loét, đóng vẩy.

– Sau 2-4 tuần: lành tổn thương (thư­ờng để lại sẹo và thay đổi màu da)

* Vị trí:

– Th­ường phân bố ở 1 bên cơ thể, dọc theo dây TK ngoại biên.

– Tổn thương 2 bên: toàn thân hoặc có mụn n­ước lư­u vong, xuất hiện ở ng­ười suy giảm miễn dịch, dùng corticoide kéo dài, ng­ười điều trị thuốc chống thải bỏ mảnh ghép.

5. Biến chứng

– Đau sau Zona và các biến chứng khác: rối loạn cảm giác, viêm não, viêm tủy, liệt dây TK sọ não, liệt nhẹ nửa người.

6. Điều trị

– Nguyên tắc: điều trị sớm, tích cực để đẩy nhanh quá trình lành tổn thương, hạn chế biến chứng và giảm nguy cơ lan tỏa virus.

– Tại chỗ: Tùy theo giai đoạn tiến triển của tổn thương da mà lựa chọn thuốc dạng dung dịch, hồ nước, kem bôi kháng sinh chống bội nhiễm.

– Toàn thân: dùng thuốc kháng virus.

Acyclovir: 800mg mỗi 4 giờ x 5 lần/ngày x 7 ngày

Famciclovir: 500 mg mỗi 8 giờ, 3 lần/ngày x 7 ngày

Valaciclovir : 1000 mg mỗi 8 giờ, 3 lần/ngày x 7 ngày

Điều trị đau sau Zona:

• –  Lidocaine bôi tại chỗ.

– Thuốc chống trầm cảm ba vòng: amitriptylin 25mg

– Gabapentin 300mg: thuốc giảm đau thần kinh, nhiều tác dụng phụ: choáng váng, chóng mặt, dị ứng thuốc…)

– Các loại giảm đau khác: Aspirin ; Alaxan; Efferangan.

– Vitamin nhóm B.

7. Phòng bệnh

Cách phòng bệnh Zona đơn giản và hiệu quả nhất là tiêm vaccin ngừa VZV.

Một số hình ảnh về bệnh Zona

H1: Bệnh nhân Zona mông – đùi trái